Jaarverslag 2019 Actualiteit: Vreemdelingenbewaring
Vreemdelingenbewaring
*Om de linken naar ve-nummers te kunnen gebruiken, dient u ingelogd te zijn op Migratieweb.
In het vorige Jaarverslag werd vermeld dat relatief veel Dublinclaimanten in bewaring verbleven. Het traject dat aan hun bewaring vooraf ging stond ter discussie; op 2 mei 2018 benadrukte de Afdeling opnieuw dat de werkwijze van de staatssecretaris met betrekking tot het staandehouden, overbrengen en ophouden van rechtmatig verblijvende Dublinclaimanten niet rechtmatig was. Op 27 februari 2019 werd een eind gemaakt aan de onrechtmatigheid van deze werkwijze door middel van een wijziging van de Vreemdelingenwet (ve19000582* - 06-02-2019). Deze wetswijziging voorziet in een wettelijke basis voor het staandehouden, overbrengen en ophouden van de groep rechtmatig verblijvende Dublinclaimanten en geeft hiermee uitvoering aan de Afdelingsuitspraken van 1 november 2016 (ve16002166* - 01-11-2016, JV 2016/318 - ECLI:NL:RVS:2016:2992) en 2 mei 2018 (ve18000979* - 02-05-2018 - ECLI:NL:RVS:2018:1491).
Op 5 juni 2019 oordeelde de Afdeling dat Artikel 6 van de Vreemdelingenwet geen juiste grondslag bevat voor vrijheidsontneming van asielzoekers in de grensprocedure, van wie de asielaanvraag is afgewezen, tijdens de rechtsmiddelentermijn (ve19001623* - 05-06-2019 - ECLI:NL:RVS:2019:1843). Artikel 6 Vreemdelingenwet is alleen geschikt als grondslag voor vrijheidsontneming gedurende de behandeling van het asielverzoek in de grensprocedure. Dit artikel kan daarom niet als grondslag dienen wanneer er al een beslissing is genomen op dat verzoek. Zo lang deze wettelijke grondslag ontbreekt, moet deze groep asielzoekers toegang krijgen tot het Nederlandse grondgebied. Ook naar aanleiding van deze uitspraak volgde een voorstel tot wijziging van de Vreemdelingenwet (ve19002610* - 02-09-2019). Dit voorstel ligt nu bij de Tweede Kamer.
Dit jaar verscheen in A&MR een tweeluik waarin Annemarie Busser, Revijara Oosterhuis en Tineke Strik de laatste ontwikkelingen op het gebied van vreemdelingenbewaring bespraken. In het eerste deel, dat verscheen in A&MR Aflevering 8, bespraken de auteurs de Nederlandse praktijk, het wetsvoorstel Wet terugkeer en vreemdelingenbewaring (ve15001672*) en het internationaal toetsingskader (ve19002697* - 24-09-2019). Het tweede deel van het tweeluik besloeg de procedurele waarborgen en de rechterlijke toetsing van de detentiemaatregel bij (gedwongen) terugkeer in het licht van het wetsvoorstel en het Europees en internationaal recht (ve19002971* - 22-10-2019).
Ook was er in A&MR aandacht voor twee uitspraken van VK Den Bosch van 19 augustus 2019 (NL19.18769 en NL19.18836, ve19002429* - ECLI:NL:RBDHA:2019:8709). In de rubriek Uitspraak Uitgelicht besprak Carolus Grütters de uitspraken, waarin de rechtbank overwoog dat de inbewaringstelling van een alleenstaande minderjarige vreemdeling 'zonder deze te horen, zonder rechtshulp en zonder jeugdbescherming te informeren' een grove schending was van de rechten van het kind (ve19002974* - 22-10-2019). Grütters ziet in de gesignaleerde tekortkomingen in de Nederlandse regelgeving een duidelijke oproep aan de wetgever om het belang van het kind eindelijk serieus te nemen.
Stichting Migratierecht Nederland organiseerde opnieuw cursussen Actualiteiten Vreemdelingenbewaring. Drie cursussen vonden in het voorjaar plaats, vier in het najaar. Mirjam van Riel, advocaat te Alkmaar, en Jim Waasdorp, rechter in opleiding bij Rechtbank Den Haag, behandelden tijdens deze cursus de invloed van de Terugkeerrichtlijn en Opvangrichtlijn op vreemdelingendetentie aan de hand van actuele jurisprudentie. Ook besteedden zij aandacht aan nieuwe wet- en regelgeving, zoals de Wet Terugkeer en Vreemdelingenbewaring. In december sloot Dennis Bode, rechter bij Rechtbank Amsterdam, zich bij het docentenduo aan.