Jaarverslag 2021 - Cursussen en bijeenkomsten
*Om de linken naar ve-nummers of Migratieweb te kunnen gebruiken, dient u ingelogd te zijn op Migratieweb. Heeft u geen toegang dan kunt u een hier een proefaccount aanvragen.
Het onderwijs
Een van de manieren waarop Stichting Migratierecht Nederland (SMN) de overdracht van specialistische kennis aan advocaten en andere professionals in het vreemdelingenrecht faciliteert, is door middel van cursussen en andere kennisbijeenkomsten. SMN heeft contacten met zowel praktijkjuristen als academici en weet de kennisbehoeften in de praktijk en de voortschrijdende inzichten uit de wetenschap bij elkaar te brengen. De programmering van de onderwijsactiviteiten wordt gevoed vanuit actuele ontwikkelingen, de casus die aan de Vragendienst worden voorgelegd en de discussies in (de redacties van) Asiel- & Migrantenrecht en Jurisprudentie Vreemdelingenrecht. SMN is als opleidingsinstelling in het kader van de permanente opleiding (PO) onderhoud vakbekwaamheid, erkend door de Nederlandse Orde van Advocaten.
Cursussen in het tweede coronajaar
Net als in 2020 waren de cursussen in 2021 vanwege de coronamaatregelen digitaal. SMN organiseerde live webinars en bood videocursussen-on-demand aan. De webinars werden via Zoom aangeboden, opnames ervan werden via het YouTubekanaal van SMN beschikbaar gesteld. Dit YouTube-kanaal is niet publiek toegankelijk, alleen via een link kan voor bepaalde tijd toegang gegeven worden. De deelnemers konden de opname van het door hen gevolgde webinar na afloop nog ruim een week bekijken. In de live webinars werd rechtstreekse interactie met de deelnemers gestimuleerd; voor wie liever niet live vragen stelde (en daarmee zichtbaar zou zijn in de opname), was het mogelijk anoniem via de chat mee te doen aan de interactie. Daarmee was de privacy in het kader van de AVG gewaarborgd.
De webinars hadden een lengte van 2, 3, 4 of 5 uur (PO-punten). Bij een lengte van 4 of 5 uur werden ze in twee behapbare delen aangeboden, dit om de kennisverwerving zo effectief mogelijk te maken. De opnames van de webinars stelden de deelnemers in staat om het onderwijs in gedeeltes te volgen wanneer het hen uitkwam. Aan het einde van elk cursusseizoen werd een aantal webinars als videocursus aangeboden.
De videocursus-on-demand over het Associatierecht EEG-Turkije uit 2020 werd ook in 2021 aangeboden. Helen Oosterom Staples gaf hierin inzicht in het juridisch kader van het associatierecht. Ook waren de drie videocursussen die SMN in samenwerking met Boom Juridisch Opleidingen heeft ontwikkeld te zien: Handvest van de EU, Vreemdelingenrecht voor strafrechtadvocaten en Vreemdelingenrecht voor arbeidsrechtadvocaten. In 2021 zijn geen nieuwe videocursussen-on-demand tot stand gekomen, los van de opnames van de webinars die achteraf te zien waren.
Vrijwel elke digitale cursus werd gegeven door een advocaat en een docent uit een andere juridische werkkring, met name de rechtspraak en de wetenschap. Docenten kwamen verder van de IND, VluchtelingenWerk en de NVVB. Alle docenten hadden elk vanuit hun eigen beroepsperspectief inbreng, wat door de deelnemers gewaardeerd werd. De algemene waardering voor de webinars varieerde tussen een 7,0 en een 9,0.
De doelgroep voor de opleidingsactiviteiten van SMN bestaat primair uit advocaten die gespecialiseerd zijn in het migratierecht. Naast advocaten namen rechters en medewerkers uit de rechtspraak deel. Zo ook medewerkers van VluchtelingenWerk en andere ngo’s. Verder waren er deelnemers van Stichting Nidos, het Juridisch Loket, universiteiten, de IND, ministeries, gemeenten en adviesbureaus.
De webinars
In 2021 kwam een aantal vaste cursussen c.q. webinars in beide seizoenen terug: Actualiteiten gezinsmigratie (5PO, twee keer in 2021) met Barbara Wegelin, Lisardo Fernández Ferreiro, Mark Klaassen (voorjaar) en Tineke Strik (najaar), Actualiteiten jurisprudentie Hof van Justitie EU (4PO, twee keer in 2021) met Helen Oosterom-Staples en Aniel Pahladsingh en Actualiteiten vreemdelingenbewaring (4PO, vier keer in 2021) door rechter Jim Waasdorp en advocaat Mirjam van Riel. In de laatste hiervan nam Jim Waasdorp afscheid als docent. Mirjam van Riel zal in het nieuwe jaar doorgaan met een nieuwe co-docent.
Het voorjaarsseizoen begon met het webinar Openbare Orde en inreisverbod (4PO) met als docenten Aniel Pahladsingh en Marq Wijngaarden, gevolgd door het webinar Europese ontwikkelingen op het gebied van grenzen, asiel en migratie (2PO) door Tineke Strik.
Volgend op een videocursus over het juridisch kader van het Associatierecht EEG-Turkije gaf Helen Oosterom-Staples samen met Halil Dogan een webinar over de Actualiteiten Associatierecht EEG-Turkije (3PO). Procederen bij de rechtbank (3PO) was het onderwerp van een webinar waarin rechter Jan van Breda en advocaat Sanderijk Wierink elk vanuit hun eigen rol veel praktische tips gaven.
Twee weken na de baanbrekende uitspraak van het Hof van Justitie EU (ve21001726*, 10 juni 2021, C-921/19, ECLI:EU:C:2021:478) naar aanleiding van prejudiciële vragen van de rb Den Haag, zp Den Bosch, organiseerde SMN een flitscursus over de beoordeling van documenten in HASA-zaken: Opvolgende asielaanvragen: nieuwe ronde, nieuwe kansen? (2PO). Beide docenten waren betrokken bij de verwijzing: rechter Steffie van Lokven als verwijzend rechter, en Sadhia Rafi van VluchtelingenWerk als voorzitter van de Commissie Strategisch Procederen. Zij bespraken de gevolgen van de uitspraak voor de Nederlandse rechtspraktijk.
In het najaar gaven Taco Groenewegen en Marq Wijngaarden het webinar Bestuursrecht voor de asielpraktijk (4PO). Actualiteiten hofjurisprudentie asiel (2PO) was de titel van een webinar waarin Karen Geertsema en advocaat Marq Wijngaarden ingingen op ‘wat u niet leest in de samenvatting’ van enkele belangrijke arresten. Steffie van Lokven en Wil Eikelboom verzorgden, net als in 2020, samen het webinar Actualiteiten Dublinverordening (4PO). Het webinar De BRP: wie bent u, vreemdeling? (5PO) telde drie docenten: Ronald Zijlstra, Corrien Ullersma en Johan ten Berg. Het najaarsseizoen werd afgesloten door twee webinars in december: De nieuwe Wet inburgering (4PO) door Ellen Nissen en Eva Bezem en De vreemdeling in sociale zekerheidsland (4PO) door Oscar Korte en Ellen Gelok.
Incompany cursus
In opdracht van het Openbaar Ministerie, de Inspectie SZW en een groep advocaten organiseerde SMN de cursus Rechten van arbeidsmigranten in uitbuitingszaken. Docenten Tesseltje de Lange (Radboud Universiteit) en Pieter Krop (Kroes advocaten) verzorgden de cursus die, uitzonderlijk genoeg, geheel op locatie in Utrecht plaatsvond. Aanwezig waren advocaten en medewerkers van ISZW, het OM, de IND, ngo’s, politie, een gemeente en SMN.
Bijeenkomsten Werkgroep Rechtsbijstand in vreemdelingenzaken
Ook in 2021 was het niet mogelijk om WRV-bijeenkomsten (geheel) op locatie te houden. In juni was de WRV-bijeenkomst daarom weer geheel digitaal. Professor Kees Groenendijk ging in op de historische ontwikkeling van het Nederlandse migratierecht en gaf daarmee context aan het hedendaagse migratierecht en verwachte ontwikkelingen die van belang zijn voor de rechtspraktijk. Verder was er aandacht voor Unieburgers en bijstand door wetenschapper Dion Kramer en advocaten Jeremy Bierbach en Janusz Dobosz. De Europese ontwikkelingen in het migratierecht en de gevolgen voor de Nederlandse rechtspraktijk werden besproken door Aniel Pahladsingh en advocaat Corrien Ullersma.
De tweede WRV-bijeenkomst van het jaar was aanvankelijk volledig op locatie gepland in De Eenhoorn in Amersfoort. In de loop van het najaar werd duidelijk dat dit niet mogelijk was. Vrij laat is daarom besloten de bijeenkomst hybride door te laten gaan, met de sprekers en een beperkt aantal deelnemers op locatie en de overige deelnemers online. De bijeenkomst op 14 december was geheel plenair. Staatsraad André Verburg, jurist bij de Raad van State, Marlies van Laar en advocaat Julien Luscuere spraken over de menselijke maat in het vreemdelingenrecht vanuit Europeesrechtelijk en nationaalrechtelijk perspectief. Daarna ging wetenschapper Tamar de Waal in op de nieuwe Wet inburgering die op 1 januari 2022 in werking is getreden. Het laatste programmaonderdeel was gewijd aan de nieuwe werkwijze van verkorte motivering van uitspraken in hoger beroep (Pilot 91-2) van de Raad van State. Onderzoekers Viola Bex-Reimert, Bert Marseille en Marc Wever van de Rijksuniversiteit Groningen hadden in 2021 de pilot geëvalueerd en deelden hun bevindingen. Monique van der Mark, bestuurslid van SMN, was dagvoorzitter.
Cijfers
Het totale aantal digitale cursussen in 2021 bedroeg 19 webinars: 9 in het voorjaar en 10 in het najaar. Het totale aantal (niet-unieke) deelnemers aan de webinars en videocursussen in 2021 was 618 (exclusief de beide WRV-bijeenkomsten, de incompany-cursus en deelnemers aan de videocursussen i.s.m. Boom). Er waren gemiddeld 28 deelnemers per webinar; de afzonderlijke webinars trokken tussen de 13 en 43 deelnemers. Opnames van 16 webinars werden aan het einde van het seizoen als videocursus aangeboden (gemiddeld 5 deelnemers). Daarnaast werden de drie videocursussen, die in 2019 en 2020 in samenwerking met Boom Juridisch Opleidingen tot stand waren gekomen, aangeboden (geen cijfers beschikbaar) en de videocursus Associatierecht EEG-Turkije uit 2019 (33 deelnemers). Aan de incompany-cursus deden ook 33 deelnemers mee.
De bijeenkomsten van de Werkgroep Rechtsbijstand in Vreemdelingenzaken telden in totaal 151 deelnemers: 57 in juni en 94 in december. Was de bijeenkomst in juni door de coronamaatregelen nog helemaal digitaal, in december vond deze hybride plaats, met een deel van de deelnemers op locatie en een deel digitaal. Dit kan het grotere aantal deelnemers verklaren: het was weer mogelijk om elkaar lijfelijk te ontmoeten.
Het totaal aantal (niet-unieke) deelnemers aan alle cursussen en bijeenkomsten was in 2021 800, meer dan in 2020 (695) en in 2019 (656).