Jaarverslag 2019 - Cursussen en bijeenkomsten
Het onderwijs
Stichting Migratierecht Nederland (SMN) faciliteert de overdracht van specialistische kennis aan advocaten en andere professionals in het vreemdelingenrecht. Door de vele contacten met zowel praktijkjuristen als academici weet SMN de kennisbehoeften in de praktijk en de voortschrijdende inzichten uit de wetenschap bij elkaar te brengen. De programmering van de onderwijsactiviteiten wordt ook gevoed vanuit de casus die aan de Vragendienst worden voorgelegd en de discussies in (de redacties van) Asiel- & Migrantenrecht en Jurisprudentie Vreemdelingenrecht. SMN is een door de Nederlandse Orde van Advocaten erkende opleidingsinstelling in het kader van de permanente opleiding (PO), onderhoud vakbekwaamheid.
Ontwikkelingen en resultaten in het afgelopen jaar
Cursussen
SMN organiseerde in 2019 negentien reguliere cursussen, inclusief een flitscursus; negen in het voorjaar en tien het najaar. De cursussen vonden plaats in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Amersfoort en Eindhoven. Klik hier voor een overzicht. Alle cursussen sloten aan bij de actualiteit en waren verdiepend van aard.
De belangstelling voor de cursus Actualiteiten vreemdelingenbewaring was onverminderd groot. Advocaat Mirjam van Riel gaf de cursus zeven keer, waarvan vijf keer samen met rechter (in opleiding) Jim Waasdorp en twee keer met rechter Dennis Bode. De waarderingen waren uitstekend, variërend van 8,1 tot 8,9.
De cursus Actualiteiten gezinsmigratie werd twee keer verzorgd door advocaat Barbara Wegelin en wetenschapper Tineke Strik. Twee cursussen Actualiteiten Jurisprudentie Hof van Justitie EU werden gegeven door wetenschapper Kees Groenendijk en jurist bij de Raad van State Aniel Pahladsingh. Daarnaast waren er cursussen over de Dubinverordening (2x), het inreisverbod, visum kort verblijf en Marokkaans recht in familie- en vreemdelingenzaken. Twee zeer actuele onderwerpen in het migratierecht waren aanleiding om ad hoc drie cursussen te organiseren: de ontwikkelingen naar aanleiding van de uitspraak Chávez Vílchez stonden centraal in de twee cursussen Pionieren met Chávez en de afschaffing van de Afsluitingsregeling langdurig verblijvende kinderen was aanleiding voor de flitscursus Kinderpardon.
Vrijwel elke cursus werd gegeven door een advocaat en een docent uit een andere juridische werkkring, vooral rechters, wetenschappers en IND-medewerkers. Zij hadden elk vanuit hun eigen beroepsperspectief inbreng, wat door de deelnemers gewaardeerd werd.
Ter bevordering van de interactie tijdens cursussen houdt SMN de groepen klein. Gemiddeld telden de cursussen achttien à negentien deelnemers, van wie veruit de meesten werkzaam zijn als advocaat. Medewerkers van VluchtelingenWerk Nederland, het Juridisch Loket, IND, maatschappelijke organisaties, gemeentes en SMN namen incidenteel deel aan cursussen. Cursisten waren zeer positief over de cursussen en waardeerden deze met gemiddeld een 8,3 (laagste cijfer 7,3, hoogste cijfer 9,0).
E-learning
In het najaar van 2019 ging de pilot e-learning van start. De pilot is bedoeld als een proeftuin waarin SMN ervaring kan opdoen met de verschillende werkvormen van e-learning en waarin ze de reacties van de doelgroep kan testen. Aan het einde van de pilot kan zo een goed geïnformeerde keuze worden gemaakt over een eventueel vervolg.
In de pilot is gekozen voor video-on-demand cursussen die in samenwerking met Boom Juridisch Uitgeverij tot stand komen. Boom heeft tien jaar ervaring met e-learning op verschillende rechtsgebieden, maar niet op het gebied van migratierecht. In de samenwerking levert Boom de productie en technische kennis en SMN de docenten en juridische inhoud.
De eerste twee video-on-demand (vod-)cursussen werden in november opgenomen, met als onderwerp migratierecht voor advocaten met andere specialismen. In de cursus Vreemdelingenrecht voor arbeidsrechtadvocaten spreekt advocaat Pieter Krop aan de hand van praktijkvoorbeelden over het zakelijk vreemdelingenrecht, met aandacht voor onder meer het verkrijgen van vergunningen en de strenge handhaving door de Inspectie SZW en de IND.
Advocaat Marq Wijngaarden, gespecialiseerd in zowel vreemdelingen- als strafrecht, gaat in de tweede vod-cursus in op de samenloop van beide rechtsgebieden. Strafrechtadvocaten krijgen regelmatig vreemdelingen als cliënt, van binnen of buiten de EU. Een veroordeling heeft vaak consequenties voor hun verblijfsrecht. De meest voorkomende gevolgen en mogelijke (strafmaat)verweren komen aan bod in de cursus Vreemdelingenrecht voor strafrechtadvocaten.
Beide cursussen zijn in december 2019 online gezet.
Bijeenkomst parlement
In maart organiseerde SMN een voorlichtingsbijeenkomst voor leden van de Eerste en Tweede kamer in Den Haag. Dit initiatief kwam voort uit signalen dat de ontwikkeling, vooral de Europeanisering van het migratierecht, zo snel gaat dat up-to-date blijven (ook) voor parlementariërs moeilijk is. De voorlichting had ten doel kennis van de juridische kaders van het migratierecht aan hen over te dragen. Acht parlementariërs en beleidsmedewerkers namen deel.
Wetenschapper Kees Groenendijk en Aniel Pahladsingh, jurist bij de Raad van State, schetsten het juridische kader van het migratierecht en de doorwerking van het Europese recht in het Nederlands migratierecht. Zij gaven cijfers en feiten over het migratierecht en besteedden bijzondere aandacht aan de rol van de parlementariërs bij de totstandkoming van wetgeving en beleid op het migratierechtelijk gebied. Actuele onderwerpen uit het reguliere vreemdelingenrecht en asielrecht passeerden de revue, onder meer vrij verkeer van EU-burgers, Brexit, gezinshereniging, openbare orde, terugkeer en bewaring (regulier), GEAS, vluchtelingendeals en het belang van de uitspraak Gnandi (asiel). De deelnemers waardeerden de bijeenkomst met een 8,1.
Conferentie nationaliteitsrecht
In september vond 'Groot blijven in de RWN', een conferentie over het nationaliteitsrecht, plaats in Antwerpen. SMN organiseerde deze bijeenkomst in samenwerking met de SVMA en Everaert Advocaten. De 74 deelnemers gaven als cijfer een 8,5.
Rechtszekerheid liep als een rode lijn door de conferentie. Wetenschapper, internationaal expert nationaliteitsrecht en eregast René de Groot besprak een aantal situaties van rechtsonzekerheid voor burgers, waarna hij de Nederlandse wetgever opriep werk te maken van de bescherming van hun verwachtingen waarmee de rechtszekerheid gediend zou worden. Wetenschapper en publicist Hans Ulrich Jessurun d’Oliveira boog zich over de meervoudige nationaliteit. In dit kader ontleedde hij het nationaliteitsrecht als een instrument van identiteitspolitiek in handen van overheden. Een Belgische blik op het Nederlandse nationaliteitsrecht wierp wetenschapper Patrick Wautelet, waarna advocaat Hermie de Voer en rechter Johan Sluymer over rechtszekerheid in de praktijk spraken. Johan Winkel van de IND ging tenslotte in op de geprivilegieerde toekenning van de Nederlandse nationaliteit.
Tijdens de conferentie werd het belang van actuele kennis van het nationaliteitsrecht voor de vreemdelingrechtelijke praktijk benadrukt. Ook werd een pleidooi gehouden voor nationaliteitsrecht als wetenschappelijke discipline, die een leerstoel verdient.
WRV-bijeenkomsten
De Werkgroep Rechtsbijstand in Vreemdelingenzaken (WRV) kwam in 2019 twee keer bijeen: in juni en december. In juni waren er 97 deelnemers, minder dan normaal in verband met een landelijke staking van het openbaar vervoer. De bijeenkomst in december telde 140 deelnemers. Beide bijeenkomsten werden goed beoordeeld.
Staatsraad Adriënne de Moor-van Vugt, advocaat Corrien Ullersma en wetenschappers Karen Geertsema en Jurrian Langer (tevens hoofd hofcluster bij het ministerie van Buitenlandse Zaken) verzorgden de plenaire inleidingen over de Europese actualiteiten en het belang voor de Nederlandse rechtspraktijk. Daarnaast konden deelnemers kiezen uit verschillende workshops, waarin dieper werd ingegaan op specifieke onderwerpen. Kinderrechten kwamen in beide bijeenkomsten aan bod. Ook was er aandacht voor arbeidsmigratie, openbare orde, gezinsmigratie, de discretionaire bevoegdheid in schrijnende gevallen, more than normal emotional ties, visum kort verblijf, sociale zekerheid en migranten, de gevolgen van het arrest Gnandi, Brexit en procederen bij de rechtbank.
Op de WRV-bijeenkomst in december werd voor de eerste keer de SMN Migratierecht Annotatieprijs uitgereikt.
Naast deze cursussen en bijeenkomsten organiseerde de redactie van A&MR het symposium 'Met de kennis van nu'.